Leven met onzekerheid

Iedereen is wel eens onzeker. Over iets wat je deed, over wat anderen van je vinden of over keuzes die je moet maken. Dat is ook helemaal logisch. Niemand kan altijd zeker zijn. Dat maakt het heel normaal om ergens aan de twijfelen.

Wat zijn de gevolgen van onzekerheid?

Vaak is onzekerheid nuttig. Een onzeker gevoel betekent simpelweg dat je misschien nog niet op de juiste gedachte bent uitgekomen. Het geeft je de kans om de overweging nogmaals te maken. Hierdoor ben je zekerder dat je voor jezelf de juiste keuze maakt. Soms zorgt het zelfs dat je een andere keuze maakt: een betere keuze.

Onzekerheid helpt je te begrijpen wat je kunt doen om zekerder te worden.

Maar soms wordt onzekerheid een probleem. Dit is zo als je zó onzeker bent, dat het moeilijker wordt om een leven te hebben. Onzekerheid is dan niet meer een kortdurend gevoel wat je helpt om keuzes te maken. Nee, het wordt een knagend gevoel waardoor je steeds slechter over jezelf gaat denken.

Onzekerheid kan zo je leven gaan bepalen. Je gaat bijvoorbeeld mensen uit de weg, omdat je bang bent voor wat anderen van je vinden. Of je stopt met dingen, omdat je bang bent dat je het niet kan. Bij sommige mensen kan dit zorgen voor psychische klachten, zoals: somberheid, piekeren of angst.

Met dit artikel willen we je helpen om onzekerheid beter te begrijpen. Daarnaast geven we praktische tips en truc om met onzekerheid om te gaan.

Hoe herken je onzekerheid?

Onzekerheid is een doorlopende twijfel over of je in staat bent om aan een bepaalde eis te voldoen.

Welke eis dit is? Vaak is deze eis iets wat je zelf hebt bedacht, zoals een ideaalbeeld waaraan je wilt voldoen. Dit ideaalbeeld is jouw ‘omschrijving’ van jezelf. Hoe je eruit moet zien, wat je moet kunnen, hoe je moet presteren en hoe je bij anderen moet zijn.

Het is goed om eisen aan jezelf te stellen, maar soms zijn die eisen niet realistisch en word je onzeker.

Hoe merk je of je onzeker bent? Dit zijn dingen waar je op kunt letten:

• Je vindt jezelf niet goed genoeg.
• Je gaat situaties of mensen uit de weg, omdat je twijfelt aan hoe je het doet.
• Je hebt storende gedachten, zoals “vinden anderen me wel aardig?” of “ben ik mooi?”.
• Soms worden gedachten een blokkade, bijvoorbeeld als je denkt “ik kan dit niet.”
• Het wordt moeilijker om een keuze te maken, bijvoorbeeld door twijfels of zelfs paniek.
• Je krijgt een droge mond, snelle hartslag en/of klamme handen.
• Je voelt schaamte of schuld, doordat je denkt dat je anderen teleur gaat stellen.
• Angst, somberheid of zelfs depressiviteit.

Hoe herken je iemand die onzeker is?

Onzekerheid bij iemand anders kan lang onopgemerkt blijven. Dat komt omdat mensen niet snel zeggen dat ze onzeker zijn, omdat ze bang zijn voor jouw reactie.

Zo herken je of iemand onzeker is:

• De ander vraagt veel om goedkeuring of checkt of het wel goed is.
• De ander vermijdt situaties (feestjes, sport, presentaties)
• Iemand gaat zich overdreven gedragen, bijvoorbeeld met extreem veel make-up, een extreme kledingstijl of neerbuigend gedrag naar anderen.
• De persoon reageert heftig of paniekerig als er een keuze gemaakt moet worden.
• Iemand maakt geen keuzes, maar vraagt jou om knopen door te hakken.
• Als het op keuzes aankomt, kan de ander heel heftig (soms zelf paniekerig) reageren of erop aandringen dat jij zelf die keuze maakt.

Wat is de oorzaak van onzekerheid?

De oorzaken van onzekerheid kunnen divers zijn, van gevoeligheid tot negatieve ervaringen en social media. Een laag zelfbeeld of geldproblemen kunnen ook bijdragen aan onzekerheid. Bij psychische klachten kan de onzekerheid versterkt worden

Onzekerheid heeft dus veel mogelijke oorzaken. Bijvoorbeeld:

• Sommige mensen zijn extra gevoelig. Deze mensen worden sneller onzeker.
• Een laag zelfbeeld of een gebrek aan zelfvertrouwen. Je stelt hele hoge eisen aan jezelf. Hierdoor ontstaat er een verschil tussen hoe jij jezelf nu ziet, en de eis waaraan je vindt dat je zou moeten voldoen.
• In het verleden heb je vaak kritiek gekregen van bijvoorbeeld ouders, een coach of een vriend.
• Negatieve ervaringen kunnen je zelfvertrouwen beschadigen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan ontslag, blijven zitten, gepest worden, een ruzie of een relatiebreuk.
• Social media. Op internet doen heel veel mensen zich mooier voor dan ze zijn. Of ze plaatsen alleen het beste van zichzelf. Door jezelf de hele tijd te vergelijken met een vertekend beeld van anderen, krijg je een vertekend beeld van jezelf.
• Geldproblemen kunnen een deuk in je zelfvertrouwen slaan.
• Een psychische klacht zoals een angststoornis of depressie kan extra onzekerheid opleveren.

Onzekerheid overwinnen met tips, oefeningen en zelfhulp

Voor jezelf 

Onzekerheid overwinnen begint met het aanpassen van hoe jij jezelf ziet. Op anderen heb je geen invloed, maar wel op jouw eigen doelen.

• Onzekerheid zorgt dat je situaties vermijdt. Toch is gewoon meedoen de snelste manier om onzekerheid los te laten. Hoe je dat doet? Lees onze tips over onzekerheid loslaten.
• Richt je op wie jij bent en welke successen je hebt geboekt. Dit is beter dan redenen bedenken waarom iets niet gaat lukken.
• Probeer meer zelfvertrouwen te krijgen.
• Praat erover met anderen. Vaak lucht dit op. Het helpt je ook te ontdekken of het wel logisch is om ergens aan te twijfelen. Vertel wat je denkt en ontdek of de ander dat ook vindt.
• Praten kan soms heel moeilijk zijn. Schrijf het dan op. Vaak ben je dan opgelucht of krijg je extra inzicht in waarom je onzeker bent. Dit helpt om controle over je gevoelens te krijgen.
• Kijk eens of de gratis, online zelfhulpcursus hoegaathetmetjou.nl iets is voor jou. In deze cursus leer je hoe je meer kunt halen uit jezelf en effectief kunt omgaan met uitdagingen en/of belemmeringen.

Voor anderen 

Is een vriend, familielid of partner collega erg onzeker? Je helpt die persoon met deze tips.

• Neem de onzekerheid serieus. Luister en toon begrip, ook als je geen reden ziet voor die persoon om onzeker te zijn.
• Probeer het niet ‘weg te praten’, want voor de ander zijn de gevoelens echt. Voorkom dat je doet alsof die gevoelens niet terecht zijn, maar probeer de ander óók positieve kanten van zichzelf te laten zien.
• Het overkomen van onzekerheid moet iemand zelf doen. Probeer (zonder te pushen) de ander te helpen om aan de slag te gaan met de Bijvoorbeeld door dit artikel door te sturen of te vragen of je kunt helpen.

Welke therapie bij onzekerheid? Welke andere hulp is er?

Vaak is het mogelijk om onzekerheid te verminderen, zeker met hulp van een professional. Therapie is mogelijk, maar er zijn ook simpele tips en gratis, online cursussen.

Dit kun je doen:

• Praat erover met jouw huisarts of praktijkondersteuner GGZ.
• Kijk eens naar informatie over andere psychische klachten, zoals ANGST of DEPRESSIE Misschien horen die bij jouw klachten?
• Kijk eens naar alle tips en oefeningen die we hebben.
• Vraag een adviesgesprek aan bij Arkin Preventie aan via het volgende telefoonnummer: 020-5901330.
• Met onze online zelfhulpcursussen kun je gratis en anoniem met jezelf aan de slag.