Omgaan met stress

Iedereen heeft wel eens stress. Vaak is stress een hele logische reactie. Maar langdurige stress levert problemen op. In je hoofd kun je overbelast raken en je kunt lichamelijke klachten krijgen.

Gelukkig is daar vaak wat aan te doen. In dit artikel beschrijven we hoe stress ontstaat en hoe je er beter mee kunt omgaan.

Wat is stress?

Stress is een emotionele spanning. Die spanning kan ontstaan door veeleisende of onverwachte omstandigheden, of door iets waar je je zorgen over maakt. En iedereen heeft wel eens stress. Bijvoorbeeld als het druk is op het werk of omdat er thuis spanningen zijn, maar ook geldproblemen of een onverwachte ziekte kunnen zorgen voor stress.

Een beetje stress is niet erg. Je gaat meer opletten en je kunt je beter concentreren. Bij bijvoorbeeld een sollicitatiegesprek of een examen is dat zelfs heel nuttig, want je gaat meer opletten en bent scherper. Maar stress heeft verder vooral veel nadelen. Het kost namelijk een hele hoop energie. Als de stresssituatie voorbij is, kun je je moe voelen.

Problemen als je vaak stress hebt

Een beetje stress is dus niet erg. Het wordt een probleem als je vaak en lang stress hebt. Je voelt je opgejaagd en piekert veel. Dit maakt je moe en zorgt dat je slechter slaapt.

Soms zorgt het zelfs voor onzekerheid en andere heftige gevoelens, waardoor je minder geniet van het leven. Als je lange tijd te weinig ontspant, kun je zelfs terechtkomen in een burn-out of een depressie.

Daarom is het belangrijk om langdurige stress op tijd te herkennen, zodat je er iets mee kunt doen.

Wat voel ik als ik gestrest ben?

Stressklachten merk je in je lichaam en in je hoofd. In het begin is het heel makkelijk om de signalen te missen. Duren de klachten langer, dan ga je er waarschijnlijk meer van merken.

Onbewuste stress symptomen

Soms heb je stress, maar merk je niet dat je erop reageert. Een overzicht van stress symptomen die je onbewust kunt hebben:

• Je bent vaker prikkelbaar.
• Je gaat meer eten.
• Als je rookt, heb je vaker de behoefte aan een sigaret.
• Je hebt minder of geen zin in seks.
• Vaker piekeren.
• Je bent vaker onzeker.
• Je maakt vaker fouten of presteert minder.

Lichamelijke klachten stress

Omdat stressklachten veel energie vragen, kan het lichaam uitgeput raken. Van stress kun je dan ook lichamelijke klachten krijgen:

• Hoofdpijn, maagklachten en spierpijn.
• Je komt niet goed in slaap of je slaapt minder goed uit.
• Veel zweten of trillen.
• Vermoeidheid en minder energie.
• Verhoogde hartslag
• Versnelde (oppervlakkige) ademhaling.

Langdurige stress gevolgen

Te veel stress betekent dat je meer energie verbruikt dan je hebt. Dit kan bepalen hoe je leeft. Je merkt dit dan aan:

• Verminderd zelfvertrouwen
• Somberheid of depressie
• Emotioneel reageren
• Verlies van geluk en genot
• Angstklachten
• Drinken of drugsgebruik

Wat merk ik als iemand anders stress heeft?

Als iemand in je omgeving stress heeft, merk je dat aan de bovenstaande symptomen en gedragingen. De rode draad is dat iemand een last ervaart. Dat is ook wel logisch, want dat is de letterlijke betekenis van stress. Je zou iemand kunnen vragen of er iets is gebeurt (of gaat gebeuren) en of hij of zij daar mee zit.

Oorzaken van stress

Stress ontstaat als alles wat op je afkomt meer energie kost dan je hebt. Hierdoor raak je de balans kwijt. Het kan dat iets gewoon even te veel of te complex is, maar het kan ook bij jezelf liggen: dat je te weinig energie hebt om te dealen met wat er in je leven gebeurt.

Hier zijn verschillende oorzaken voor. Veelvoorkomende oorzaken:

• Drukte of narigheid op het werk
• Ontslag
• Het overlijden van een dierbare
• Eenzaamheid
• Een gebrek aan sociale steun
• Het om moeten gaan met een ziekte (van jezelf of iemand anders)
• Fysieke of geestelijke mishandeling
• Huiselijk geweld
• Niet meer weten wat het doel in je leven is
• Geen controle over jouw eigen leven hebben. 

Stress tegengaan: tips, oefeningen en zelfhulp

Soms kun je stress goed zelf behandelen. Daarvoor zijn twee manieren. Je probeert de oorzaak van de stress aan te pakken; of je probeert beter met die dingen om te leren gaan. Wat het beste werkt, bepaal je zelf.

De oorzaak van stress aanpakken:

• Stress ontstaat omdat je meer moet dan je kan. Zorg daarom dat je meer aankan. Eet goed, zorg voor een structuur, beweeg voldoende en zorg voor een dagritme. Beloon jezelf door leuke dingen te doen zoals: een boek lezen, muziek luisteren of een serie kijken. Afspreken met vrienden of een natuurwandeling helpen ook. Doordat je meer ontspant, kun je op drukke momenten beter omgaan met stress.
• Leer om ‘nee’ te zeggen. Als je leert om beter grenzen aan te geven, gaan mensen daar minder vaak overheen.
• Bekijk in welke situaties je stress hebt. Dat begint met het pakken van pen en papier (of Word). Schrijf op wat stress veroorzaakt. Wat kost energie? Waar pieker je over? Kun je dat veranderen? Als je ontdekt waar stress vandaan komt, kun je er gemakkelijker mee aan de slag.
• Een goede manier om jezelf weerbaar te maken tegen stress én jouw bron aan te pakken is onze gratis online zelfhulp cursus ‘omgaan met stress’.

 De symptomen van stress aanpakken

• Stress betekent spanning. Om van dat fysieke gevoel van spanning af te komen, zijn ontspanningsoefeningen bij stress erg nuttig.
• Mindfulness is erg effectief om direct wat te kunnen met jouw stress symptomen, zoals gepieker of een onrustig gevoel. Kijk eens bij onze tips.
• Praat erover met mensen die je vertrouwt. Praten lucht namelijk enorm op!

Anderen helpen met stress

Het kan voorkomen dat iemand in jouw omgeving last heeft van stress. Voor mensen met stress kan steun uit de omgeving heel fijn zijn. Wil je iemand helpen? Probeer dat met de volgende tips.

• Vraag diegene hoe het met hem of haar gaat. Praten lucht op en misschien kun je samen op zoek gaan naar oorzaken of naar oplossingen.
• Toon begrip en vermijd oordelen. Iets wat voor jou onbelangrijk voelt, kan voor die ander heel echt zijn. Erkenning en warmte geven, kan de ander enorm helpen.
• Stress ontstaat vaak door overbelasting. Kun je kleine taken van de ander overnemen om hem of haar te ontlasten? Dat kan enorm helpen.
• Maak je je zorgen dat de stress van de ander te erg wordt? Geef dan aan dat je je zorgen maakt en vraag wat je kunt doen om te helpen. Je kunt de ander bijvoorbeeld motiveren om met de huisarts te spreken of professioneel advies te vragen via videobellen.

Stress behandelen

Merk je dat het zo niet langer gaat? Vraag dan om hulp.

• Een huisarts weet welke hulpverlening er beschikbaar is. Vaak is een bezoek aan de dokter de makkelijkste stap om hulp te krijgen.
• Kijk eens naar alle tips en oefeningen die we hebben
• Vraag een adviesgesprek aan bij Arkin Preventie aan via het volgende telefoonnummer: 020-5901330.