Depressiviteit

Depressiviteit komt vaak voor: één op de zes mensen maakt minstens één depressie in zijn of haar leven mee. Als je depressief bent dan ben je dus zeker niet de eerste en al helemaal niet de enige. Aangezien depressie bij zestien procent van de mensen voorkomt, is de kans ook groot dat je vroeg of laat in je omgeving meemaakt dat iemand ermee worstelt.

Maar hoe kom je erachter dat je depressief bent? En wat kun je dan doen? Terechte vragen waar we je graag antwoord op geven.

Omgaan met depressies begint vaak met het begrijpen ervan. Daarom vertellen we eerst meer over wat depressies zijn en doen. Aan het einde van dit artikel geven we vervolgens tips en oefeningen om er zelf mee aan de slag te gaan.

Ben ik depressief?

Als negatieve gevoelens aanhouden, is het logisch om de vraag te stellen: ‘ben ik depressief’? Iedereen is immers wel eens neerslachtig, iedereen heeft wel eens een baaldag en iedereen maakt wel eens iets mee waar ze verdrietig van worden. Dat is niet gek. Het maakt ons menselijk.

Bij een depressie zijn de gevoelens langduriger en heviger. De gevolgen van de negatieve gedachten zijn groter en zijn ook lichamelijk en sociaal merkbaar.

Er zijn twee kenmerken om op te letten als je wilt weten of je depressief bent.

1. Ben je het grootste deel van de dag somber? En kan dit aanhouden van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat?
2. Heb je geen zin meer in dingen, ook niet de dingen die je hiervoor wel leuk vond?

Als beide kenmerken minimaal twee weken lang elke dag spelen, dan kan het zijn dat je depressief bent.

Denk je dat beide kenmerken niet bij jou horen? Dan kan het zijn dat je depressief lijkt, maar het (gelukkig) niet bent. Neem in dat geval gerust eens een kijkje bij onze andere artikelen over somberheid, verdriet en rouw.

Wat merk je tijdens een depressie?

Iedereen beleeft een depressie anders. Toch zijn er bepaalde eigenschappen die bij veel mensen voorkomen.

• Je bent niet jezelf
• Je twijfelt of je ooit weer de oude wordt
• Je hebt moeite met concentratie en het onthouden dan dingen
• Vindt het moeilijker om keuzes te maken
• Je slaapt anders: heel veel of juist te weinig
• Je bent moe en hebt weinig energie
• Alles voelt te zwaar
• Je bent onrustig en snel negatief
• Je vindt het moeilijk om positieve dingen te zien, zelfs als andere mensen die wel zien
• Je eet te veel of juist te weinig
• Je piekert geregeld
• Je merkt opeens pijn in je nek, schouders, hoofd of ergens anders
• Je hebt minder waardering voor jezelf
• Je begint te denken dat het beter is als je niet meer leeft.

Hoe ziet depressiviteit er bij anderen uit?

Wil je weten hoe depressiviteit er bij anderen uitziet of heb je een vermoeden dat iemand depressief is? Hoewel veel onder de oppervlakte plaatsvindt, zijn er genoeg zichtbare signalen die kunnen wijzen op depressiviteit:

• Kijk eerst eens of je de drie basiskenmerken (dagelijks somber, nergens zin in hebben, en dat voor minimaal 2 weken) uit de vorige sectie herkent. Dat is een belangrijke indicatie dat er mogelijk sprake is van depressiviteit.
• Depressiviteit gaat vaak gepaard met veranderingen in de dagelijkse patronen die iemand heeft. Zo’n verandering kan bijvoorbeeld zijn dat iemand opeens veel meer of minder eet of slaapt. Of iemand die normaliter juist heel betrokken was bij alles om hem of haar heen is dat opeens niet meer. Hij of zij reageert bijvoorbeeld niet meer op de berichtjes die je stuurt of heeft even geen energie voor contact. In andere woorden: iemand is zichzelf niet helemaal meer.
• Als je nog eens naar de kenmerken uit de vorige sectie kijkt, dan kan je je vast inbeelden dat depressiviteit vaak heel zwaar voelt. Er is daarom ook veel minder energie voor de buitenwereld, waardoor depressieve mensen zich vaak langzaamaan terugtrekken uit allerlei situaties. Verjaardagen, borrels en afspraken worden bijvoorbeeld niet meer bezocht of gepland.
• Als iemand in gesprekken heel anders overkomt dan kan dat ook een zichtbaar teken zijn. Het kan zijn dat een ander opeens heel zwaarmoedig praat en heel negatief overkomt. Andersom kan het ook, dat iemand juist iets heeft van ‘laat maar zitten’ en juist heel laks doet.

Oorzaken van een depressie

Een depressie komt meestal niet uit de lucht vallen. Vaak is het een reactie op iets wat je meemaakt. Of iets waar je je zorgen om maakt.

Dit kan iets zijn wat laatst heeft plaatsgevonden. Maar soms kan iets wat lang geleden is gebeurd voor een depressie zorgen. Het is daarom niet altijd makkelijk om de oorzaak aan te wijzen.

Dit zijn de oorzaken die we vaak tegenkomen.

• Een grote gebeurtenis, zoals een scheiding, ontslag, een overlijden of het meemaken van geweld
• Een moeilijke jeugd
• Trauma’s uit het verleden
• De tijd van het jaar (denk aan een herfstdepressie of winterdip)
• Eenzaamheid, een negatief zelfbeeld of een gebrek aan doelen
• Weinig steun vanuit de omgeving
• Een onzekere toekomst, bijvoorbeeld omdat je niet weet wat je wilt. Of omdat je erachter bent gekomen dat je niet kunt gaan doen wat je wil.

Niet elke depressie komt door een gebeurtenis. Ook deze dingen kunnen voor een depressie zorgen:

• Hormoonschommelingen tijdens of na de zwangerschap
• Genen en erfelijkheid: de depressiviteit zit dan ‘in de familie’
• Alcohol, drugs en zelfs sigaretten

Wat te doen bij depressie?

Bij een depressie is het belangrijk om klachten serieus te nemen. Probeer te lezen over hoe depressies werken, zodat je beter kunt begrijpen waarom jij je voelt zoals je je voelt.

Een bezoek aan de huisarts kan heel verstandig zijn. Veel huisartsen hebben ruime ervaring op het gebied van depressies en kunnen je wegwijs maken in wat er mogelijk is qua hulpverlening.

Vaak helpt het ook om te praten met anderen, zoals vrienden en familie. Als je jouw omgeving vertelt dat je een depressie hebt, kunnen ze makkelijker begrijpen waarom je op een bepaalde manier reageert. Soms zul je merken dat vrienden en familie je in de goede richting kunnen helpen. En in sommige gevallen kunnen jouw klachten al minder worden simpelweg doordat je jouw hart hebt kunnen luchten.

Tips voor tijdens een depressie

Tijdens een depressie is het belangrijk om goed op jezelf te blijven letten, ook al is dat nu even moeilijk.

Dit zijn onze tips voor als je zelf depressief bent:

• Depressies putten je uit. Probeer dus lichamelijk fit te blijven door gezond te eten, op vaste tijden naar bed te gaan en te bewegen.
• Probeer alcohol en drugs te vermijden. Alhoewel het lijkt alsof een wijntje ontspant, kan het effect tegenovergesteld zijn. Drinken vraagt namelijk veel van je lichaam. Hierdoor ben je sneller moe en nog gevoeliger. Ook kunnen sommige klachten nóg zwaarder aanvoelen als je onder invloed bent.
• Zorg voor afleiding en ontspanning. Ook al geniet je minder, het kan je helpen om even iets anders te doen.
• Probeer je vrienden en familie te blijven zien. Het is heel normaal om daar tegenop te zien, maar mensen zijn sociale wezens. Contact met anderen kan je helpen om te herstellen.
• Heb je kinderen? Lees onze tips voor goed ouderschap bij psychische klachten.
• Zie je het leven niet meer zitten? Bel dan (eventueel anoniem) naar 113.

Dit zijn onze tips voor als iemand in jouw omgeving depressief is:

Als een vriend, partner of familielid depressief is, dan kan dat zorgen voor een machteloos gevoel. Gelukkig is er veel wat je kunt doen om iemand te helpen.

• Probeer niet om met argumenten de depressie weg te praten. Een depressie is namelijk een gevoelskwestie. Het is dan verleidelijk om te zeggen ‘kijk naar de mooie dingen die je hebt’, maar de ander zit juist in een depressie omdat hij of zij die mooie dingen niet meer kan zien. Daarover praten zorgt ervoor dat de ander zich niet begrepen voelt.
• Overdreven vrolijk doen werkt vaak Zo wordt de afstand tussen jullie groter, want de ander zal er waarschijnlijk niet in meegaan. Ook helpt het niet als je zelf in de put gaan zitten. Dan ben je wel verbonden, maar het is geen oplossing. Probeer de middenweg te vinden. Je hoeft niet je emoties aan te passen, maar kan al helpen door te luisteren of te steunen met simpele dingen zoals het huishouden.
• Het is prima om te zeggen dat je niet weet wat je moet zeggen of doen. Je doet namelijk al een heleboel als je luistert. Probeer dan gewoon aan te geven dat de ander op je kan rekenen.
• Probeer de problemen van een ander te erkennen, want zo laat je de ander in zijn of haar waarde. De problemen voelen voor die persoon namelijk heel echt, zelf als jij die zaken niet als een probleem ervaar
• Het helpt als je betrokken bent, bijvoorbeeld door langs te gaan of de ander mee te nemen voor bijvoorbeeld een wandeling. Misschien dat de reactie de eerste keer niet gelijk positief is, maar probeer dit dan te relativeren.
• Vaak hoort boosheid bij een depressie. Wordt de ander een keer boos op je? Natuurlijk is dat niet leuk. Probeer je dan te beseffen dat dit betekent dat de ander zich bij jou veilig genoeg voelde om zich zo te uiten.
• Probeer meer te lezen over depressiviteit, bijvoorbeeld op internet en in
• Depressieve mensen vinden het vaak moeilijk om voor het huis te zorgen. Het kan al enorm helpen als je aanbiedt om de (af-)was te doen.
• Depressieve mensen denken dat niemand ze kan helpen en gaan daarom niet naar de huisarts. Toch kan een huisarts enorm veel doen. Zou de ander misschien naar de huisarts willen als je meegaat?
• Praat iemand over zelfmoord? Bel bij levensgevaar altijd direct 112. Is er geen spoed maar maak jij je zorgen over iemand anders? Dan kun je altijd bellen met 113, zelfs anoniem. Ze helpen je verder met een advies. Soms kan het advies zijn om alsnog 112 te bellen, maar in andere situaties geven ze andere nuttige adviezen.
• Denk ook om jezelf. Depressies kunnen ‘besmettelijk’ zijn als de ander over jouw grenzen gaat. Ben je bang dat je zelf wordt geraakt? Kijk dan eens op www.hoegaathetmetjou.nl om te ontdekken hoe het met je gaat.

Hulp bij depressie

Wie depressief is, denkt vaak dat niemand kan helpen om het probleem op te lossen. Soms klopt dit ook: als er een gebeurtenis is geweest, kan een hulpverlener dat niet ongedaan maken. Maar soms kunnen professionals je wel helpen om hier anders mee om te gaan.

• Een huisarts weet welke hulpverlening er beschikbaar is. Vaak is een bezoek aan de dokter de makkelijkste stap om hulp te krijgen.
• Kijk eens naar alle tips en oefeningen die we hebben, of bekijk het aanbod aan gratis online zelfhulpcursussen.
• Denk je aan zelfdoding? Lees dan 113.nl. Daar lees je welke hulp er is op het moment waarop je het echt niet meer ziet zitten.
• Vraag een adviesgesprek aan bij Arkin Preventie aan via het volgende telefoonnummer: 020-5901330.